فروش اینترنتی، نوعی از تجارت الکترونیک است که به مشتریان این امکان را میدهد تا به صورت مستقیم از طریق مرورگر اینترنتی، کالاها یا خدمات مورد نیاز خود را خریداری کنند. این نوع تجارت با نامهای مختلفی شناخته میشود، از جمله “فروشگاه آنلاین” یا “فروشگاه وبی”.
سایتهای مشهوری مانند eBay و آمازون، بهعنوان بزرگترین فروشگاههای اینترنتی جهان شناخته میشوند. همچنین، اصطلاح “ایموبایل” به خرید از طریق تلفنهای همراه با امکانات آنلاین و استفاده از اپلیکیشنها و تکنولوژیهای مرتبط اشاره دارد. تجارت الکترونیک بهطور گسترده در سرتاسر جهان پررونق شده است و از دهه ۱۹۷۰ تاکنون، توسعهای چشمگیر داشته است.
در سال ۱۹۷۹، مایکل آلدریچ اولین سیستم خرید آنلاین را پیشنهاد کرد و این ایده اولیه پیشروی در توسعه تجارت الکترونیک داشت. تیم برنرز لی در سال ۱۹۹۱ تجارت الکترونیک را به شکل رسمی راهاندازی کرد و با ظهور بانکداری آنلاین در سال ۱۹۹۴، شرکت پیتزا هات اولین فروش اینترنتی خود را آغاز کرد. در همین دوره، تکنولوژی امنیت لایه انتقال (SSL) توسط شرکت نتاسکیپ ابداع شد که امکان خرید امن از طریق اینترنت را فراهم کرد. همچنین، کمپانی آلمانی اینترشاپ اولین سیستم فروش اینترنتی خود را در همین دوره راهاندازی کرد. شرکتهای بزرگی نیز مانند آمازون در سال ۱۹۹۵ و eBay در سال ۱۹۹۶، به فعالیتهای خود در زمینه تجارت الکترونیک پرداختند.
در تجارت الکترونیک، فروشنده اطلاعات و جزئیات کالاهای خود را در سایت قرار داده و مشتریان پس از مطالعه و بررسی ویژگیها، سفارش خرید خود را ثبت میکنند. پس از بررسی و تایید، سفارش به مشتری ارسال میشود و وجه آن به روشهای مختلفی دریافت میگردد. این فرآیند معمولا به عنوان تجارت فروشنده به مصرفکننده (B2C) شناخته میشود. همچنین، اگر یک موسسه تجاری از موسسه دیگری خرید اینترنتی داشته باشد، به این نوع تجارت تجارت فروشنده به فروشنده (B2B) گفته میشود. در این مورد، آمازون و علیبابا بهعنوان دو بزرگترین شرکتهای فروشگاههای آنلاین شناخته میشوند.
فروشگاههای موفق اینترنتی نیاز دارند که ابتدا اعتماد مشتریان را جلب کنند تا بتوانند به موفقیت دست یابند. ارائه قیمت مناسب و کیفیت واقعی از جمله عوامل مهم در این زمینه است. مشتریان در فضای مجازی به راحتی میتوانند محصولات و خدمات را مقایسه کنند و به دنبال بهترین گزینه میگردند. به همین دلیل، توجه به ارائه اطلاعات دقیق و کامل در سایت فروشگاه الزامی است.
خرید اینترنتی به صورت روز به روز به ارزانترین و مناسبترین روش خرید تبدیل شده است و به مشتریان اجازه میدهد تا قیمت، کیفیت و خدمات محصولات را با یکدیگر مقایسه کنند. بنابراین، رضایت مشتریان افزایش یافته و بسیاری از افراد ترجیح میدهند خرید خود را از طریق اینترنت انجام دهند. در برخی مناطق جهان، فروشگاههای آنلاین حتی به حدی پیشرفت کردهاند که از فروشگاههای حضوری پیشی گرفتهاند. این تغییر، تولیدکنندگان و فروشندگان را مجاب به ارائه محصولات و خدمات خود در فضای آنلاین میکند.
فروش اینترنتی با سرعت بسیار زیادی توسعه و رشد کرده است. از سالهای اولیه تا اجرای اولین سیستمهای خرید اینترنتی، زمان کمی گذشته است. به عنوان مثال، اولین سیستم خرید اینترنتی تجارت فروشنده به فروشنده در سال ۱۹۸۱ بهطور رسمی راهاندازی شد.
در خرید اینترنتی، خریدار از طریق سیستم کامپیوتری با سیستم کامپیوتری فروشنده بهطور تعاملی ارتباط برقرار میکند و هیچ واسطهای در این فرآیند دخیل نمیشود. در صورتی که واسطهای دخیل باشد، این نوع تجارت را تجارت الکترونیک (e-commerce) مینامیم.
در ایران نیز، با رشد فعالیتهای اینترنتی، فضای مناسبی برای توسعه تجارت اینترنتی فراهم شده است. اما تاکنون، مشارکت در این نوع تجارت به عنوان شغل اصلی برای بسیاری از افراد معمولی جا نیفتاده است و بیشتر به عنوان یک فرصت جانبی در نظر گرفته میشود. در صورتی که این فرصت به عنوان یک منبع درآمد پایدار و مطمئن در نظر گرفته شود، میتواند تاثیر مهمی در اقتصاد افراد و جامعه داشته باشد.
بهطور خلاصه، فروش اینترنتی به عنوان یک شیوه راحت و مناسب برای خریداران جهانی از تمامی نقاط دنیا بهسرعت گسترش یافته و تغییرات عمدهای در رفتار مشتریان و تجارت جهانی ایجاد کرده است.
اولین تجربه خرید آنلاین چه زمانی به وقوع پیوست؟
با توجه به برخی تحقیقات، نخستین خرید آنلاین به فروش ماریجوانا توسط دانشجویان دانشگاه استنفورد به دانشجویان دانشگاه MIT در سال ۱۹۷۲ میلادی باز میگردد.
از زمانی که بنیاد ملی علوم در سال ۱۹۹۱ میلادی محدودیتهای تجاری اینترنتی را لغو کرد، دنیای اینترنت و خرید آنلاین تجربه رشد و پیشرفت چشمگیری را کرد.
فروشگاههای آنلاین بهطور ویژه به منظور فراهم کردن فرصت برای افراد برای خرید و تبلیغ کالاها یا خدمات مورد نیاز خود ایجاد شدهاند. دو بزرگترین نمونه از این فروشگاههای آنلاین آمازون و eBay هستند که در سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ به ترتیب تأسیس شدند و تا به امروز همچنان به عنوان یکی از مهمترین وبسایتهای خرید آنلاین حضور دارند. این نوع سیستم بر اساس اصول اخلاقی شکل گرفته است که به افراد امکان میدهد که کالاها یا خدمات مورد نیاز خود را فروخته یا تبلیغ کنند، یا حتی خود اقلام مورد نیازشان را از طریق فروشگاههای آنلاین خریداری کنند.
پیشرفت فناوری همچنین فرصتهای جدیدی برای خریداران آنلاین در مورد زمان و مکان خرید ایجاد کرده است. امروزه، تکنولوژیهای پیشرفته در دستگاههای تلفن همراه امکان دسترسی به اطلاعات خرید و ارتباط با فروشندگان را به طور آنی فراهم میکند، همچنین به خریداران اجازه میدهد تا به صورت لحظهای خدمات را دریافت و خریدهای آنلاین خود را ثبت کنند.
با وجود تفاوتهای بین تجربه خرید آنلاین و حضوری، این نوع خرید امکانات منحصر به فردی را برای مشتریان ایجاد میکند که میتواند به برقراری رابطه طولانیمدت بین مشتریان و فروشندگان آنلاین منجر شود. این تعاملات شامل جستجوی اطلاعات محصول، استفاده از خدمات آنلاین، خرید و دریافت سرویسها از طریق اینترنت و مشارکت در شبکههای اجتماعی آنلاین میشود.
در نتیجه، با پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات، خرید آنلاین به عنوان یک روش جدید و موثر در خرید کالا و خدمات بهطور گستردهتر در جوامع مختلف جهان پذیرفته شده است.